In mijn vorige post probeerde ik David Jan Godfroid uit te leggen dat het de toon is die de muziek maakt wanneer een verslaggever een verhaal voor de lezer schrijft. Maar mijn boodschap is helaas niet goed binnen gekomen, wellicht niet de juiste toon. De kern van zijn reactie op mijn blog was dat een feit een feit is, kan hij niets aan veranderen. En dat is zoooo fout. Want het is juist daar waar de journalist een essentiële rol gaat spelen, het weergeven van de feiten.
Als journalist ben je eigenlijk een kunstenaar met woorden. Als een schilder met kwast, balletdanseres met spitzen en muzikant met computer boetseer je als schrijver de letters tot een geheel naar jouw hand. Welke insteek wil ik mijn onderwerp geven? Wat vertel ik wel en wat niet? Hoeveel aandacht geeft ik een onderdeel? Welke woorden gebruik ik hiervoor? Gebruik ik verkleinwoorden? En hoe vaak dan eigenlijk? Keuzes... die maken dat het niet een verhaal, maar jouw verhaal is. Een journalist is alles behalve een passief doorgeefluik van droge feiten.
De verslaggeving over het incident in Wijchen van vannacht is een uitstekend voorbeeld van verschil in "toon". Door eenvoudigweg een aantal kopen met elkaar te vergelijken zou voor iedereen duidelijk moeten zijn dat dezelfde feiten met geheel andere lading aan de lezer wordt gepresenteerd.
In Wijchen weer schietincident politie!
Wijchen is een dorpje in de provincie Gelderland. Vandaag kwam de wandelstoet van de Vierdaagse door de straten gekronkeld, en dat is ieder jaar weer volop feest op "Rose woensdag". In de voorgaande nacht ging het er echter minder feestelijk aan toe. Het verhaal gaat dat 20 jongeren 5 jongeren belaagde waardoor een massale vechtpartij ontstond. Toen de politie ter plaatse kwam was de grootste groep reeds gevolgen. Bij een zoektocht werd een vluchtende scooter gespot met 3 jongeren, waardoor de agenten de achtervolging inzetten. 2 vielen van de scooter en 1 van hen brak hierbij een been. Beide heren werden direct gearresteerd. De derde jonge man die op de vlucht sloeg wilde bij een volgend stopteken hieraan geen gehoor geven. Pas toen de politie waarschuwingsschoten loste gaf de 18-jarige Wijchenaar zich gewonnen.
Voor wie het verhaal al kende is helder dat ik bepaalde elementen niet heb verteld, en er lokale informatie aan heb toegevoegd wat elders niet in de media te lezen was. Door het hele stuk heen zijn toontjes verwerkt, van "dorpje" tot "gespot". Maar de kracht zat juist in de titel: "In Wijchen weer schietincident politie!".
Ik noem het een schietincident, wat heel wat meer impliceert dan waarschuwingsschoten. Maar ja, er is feitelijk geschoten, daar kan ik niets aan veranderen... Ik koppel dit direct aan de politie, wat ze niet bepaald in het zonnetje zet. Doordat ik "weer" in mijn titel gebruik hint ik naar de reeks incidenten die de afgelopen tijd het nieuws hebben gehaald, en soms zelfs hebben beheerst. "Het is de zoveelste keer". En mijn uitroepteken doet vermoeden "dat ik het zat ben!" en raakt het bijna aan het activistische.
Dit nieuwsbericht is alles behalve mijn bloggende meesterwerk, maar het laat wel zien hoe ik als schrijver controle heb over wat ik schrijf, wat ik wil dat de lezer ontvangt, en hoe. Wat je schept is jouw werk, je signatuur is er zelfs onbewust in verwerkt en het ademt jou. Nu is het bereik van mijn blog niet zo groot als dat van de NOS, dus ligt er bij jullie een nog grotere verantwoordelijkheid om hier bewust en overwogen mee om te gaan. Keuzes. Woordkeuzes. Alles bepaalende woordkeuzes.
Om het evidente verschil in boodschap te illustreren lees je hieronder de koppen van de Telegraaf, Omroep Gelderland en politie:
Politie schiet na grote vechtpartij Wijchen
Politie lost schoten bij aanhouding in Wijchen na massale vechtpartij
Drie verdachten aangehouden voor openlijke geweldpleging
De Telegraaf haalt een leuke truc uit. Hier wordt het schietincident direct gekoppeld aan de vechtpartij alsof het elkaar opvolgde en dat het schieten na het vechten is gebeurd. Dat klopt, aan die feiten kun je niets afdoen. Maar hier wordt het onderdeel van de aanhouding ertussenuit gelaten, wat natuurlijk de directe aanleiding van de schoten was, en dus een scheve registratie van de werkelijkheid is. Maar ja, ze zeggen niets incorrects, het klinkt spectaculairder en dat verkoopt beter.
Omroep Gelderland heeft het redelijk neutraal weergegeven. De politie heeft bij de aanhouding van de derde verdachte waarschuwingsschoten gelost. En dat gebeurde na de vechtpartij. Niet al te veel op aan te merken, vlees noch vis.
De politie richt zich in de kop op de 3 boeven, niet op eigen handelen. Verstandig vanuit hun perspectief, zeker in het huidige explosieve klimaat. En juist het verhaal van de politie laat zien hoe ver de boodschappen uit elkaar liggen, terwijl ze dezelfde feiten beschrijven. Spectaculair, neutraal en geminimaliseerd door woordkeuzes.
Beeldkeuzes
Ook het gebruik van afbeeldingen is een krachtige tool. Ik hoop dat de door mij gebruikte afbeeldingen boekdelen spreken. Of dacht u dat dit de meest sympathieke foto van Godfroid was die ik kon vinden? Keuzes. Beeldkeuzes. Alles bepalende beeldkeuzes.
Beste David Jan Godfroid,
Met dit bericht, een verlengstuk van mijn eerdere blog, hoop ik dat duidelijk is dat uw opmerking slechts feiten weer te geven niet staande blijft na mijn uitgebreide uitleg. Ik vraag u dan ook bij deze of we het eens kunnen zijn dat de toon inderdaad de muziek maakt?
Van daaruit kunnen we weer verder werken, want ook de rest van uw reactie verdient een respons. Daar ben ik dan ook al mee in de weer, dit was slechts een zijsprongetje. Het voorbeeld van Wijchen echter, was zo overduidelijk dat ik deze kans niet voorbij wilde laten gaan in ons gesprek. Want dat is hoe ik het ervaar, een gesprek wat wij voeren, een dialoog. En dat waardeer ik. Mocht u er na mijn uitleg nog niets van snappen wat ik probeer uit te leggen, gewoon zeggen, ik ben geduldig. Als u het pertinent met me oneens bent, gooi het eruit. Zo lang als we ook luisteren naar elkaar kunnen we er alleen maar van groeien.
Geniet van de avond,
De Grijze Duif
Geen opmerkingen:
Een reactie posten