MH17 en PNAC - iets om over na te denken...

PNAC staat voor "Project for a New American Century" en is een legendarische Amerikaanse denktank, veelal bekend om hun paper "Rebuilding America's Defenses: Strategies, Forces, and Resources For a New Century" uit september 2000. Een aantal bekende namen van deze topbreinen zijn Dick Cheney, Donald Rumsfeld, Paul Wolfowitz, Francis Fukuyama en voor diegene die het theater voor komende Amerikaanse verkiezingen heeft gevolgd, Jeb Bush.

In het kort gaat het rapport over de Amerikaanse dominantie van de wereld en hoe die te behouden. Wellicht het meest controversiële citaat uit dit document is: "Further, the process of transformation, even if it brings revolutionary change, is likely to be a long one, absent some catastrophic and catalyzing event – like a new Pearl Harbor." Wat er eigenlijk staat is dat een ramp het proces van gewenste verandering enorm zou bespoedigen. Binnen een jaar werd hun "droom" werkelijkheid en werd 911 hun nieuwe Pearl Harbor.

Rampen worden aangewend door politici om economische en politiek anders onhaalbare zaken erdoor te drukken, met ongekende spoed en vaak zonder wedeweten van burgers. Naomi Klein heeft dit mechanisme voortreffelijk uitgelegd in haar boek De Schok Doctrine. Hier kunt u ook naar een lezing van haar kijken.

Nu stond vandaag in Trouw een interview met Mark Leonard, medeoprichter en directeur van de Europese Raad voor Buitenlandse Betrekkingen, een denktank met vestigingen in zeven verschillende Europese landen. Zijn opmerking over MH17 is er eentje om over na te denken wanneer we de geschiedenis van PNAC en 911 in ogenschouw nemen. Mogelijk is het slechts een onbeduidende opmerking tussendoor voor lezers, maar ik vind het veelzeggend.

"zonder de MH17 zou het heel lastig geweest zijn om voldoende steun te vinden voor de zwaardere sancties tegen de Russische economie."

Dat er veel mis is met de Europese houding ten aanzien van Rusland is pijnlijk zichtbaar geworden na MH17. Dat niet iedereen meegaat in dit "process of transformation" na het "catastrophic and catalyzing event" genaamd MH17 en tegengas geeft op de anti-Rusland politiek is zeldzaam en daarom prijzenswaardig. Vandaar dat ik speciaal de aandacht wil vestigen op "de Dame in de Rode jurk" Sahra Wagenknecht, die met Angela Merkel de vloer aanveegt in de Bondsdag over haar politiek tegen Rusland.

Als we nu ook maar eens een Nederlandse politicus hadden die op een soortgelijke wijze van leer zou trekken tegen Mark Rutte en kornuiten. Want als "iemand" kwalijk genomen kan worden dat MH17 politiek misbruikt wordt over de rug van de slachtoffers, dat is dat ons kabinet. Wat een absurd en bespottelijk VN-spektakel hadden we deze week weer...

Voor nu, hulde voor Wagenknecht, met grote dank aan Willem Zweers van Derde-wereldoorlog.nl voor de Nederlandse ondertiteling!

"In Wijchen weer schietincident politie!" De toon Godfroid, de toon...

 

In mijn vorige post probeerde ik David Jan Godfroid uit te leggen dat het de toon is die de muziek maakt wanneer een verslaggever een verhaal voor de lezer schrijft. Maar mijn boodschap is helaas niet goed binnen gekomen, wellicht niet de juiste toon. De kern van zijn reactie op mijn blog was dat een feit een feit is, kan hij niets aan veranderen. En dat is zoooo fout. Want het is juist daar waar de journalist een essentiële rol gaat spelen, het weergeven van de feiten.

Als journalist ben je eigenlijk een kunstenaar met woorden. Als een schilder met kwast, balletdanseres met spitzen en muzikant met computer boetseer je als schrijver de letters tot een geheel naar jouw hand. Welke insteek wil ik mijn onderwerp geven? Wat vertel ik wel en wat niet? Hoeveel aandacht geeft ik een onderdeel? Welke woorden gebruik ik hiervoor? Gebruik ik verkleinwoorden? En hoe vaak dan eigenlijk? Keuzes... die maken dat het niet een verhaal, maar jouw verhaal is. Een journalist is alles behalve een passief doorgeefluik van droge feiten.

De verslaggeving over het incident in Wijchen van vannacht is een uitstekend voorbeeld van verschil in "toon". Door eenvoudigweg een aantal kopen met elkaar te vergelijken zou voor iedereen duidelijk moeten zijn dat dezelfde feiten met geheel andere lading aan de lezer wordt gepresenteerd.

In Wijchen weer schietincident politie!

Wijchen is een dorpje in de provincie Gelderland. Vandaag kwam de wandelstoet van de Vierdaagse door de straten gekronkeld, en dat is ieder jaar weer volop feest op "Rose woensdag". In de voorgaande nacht ging het er echter minder feestelijk aan toe. Het verhaal gaat dat 20 jongeren 5 jongeren belaagde waardoor een massale vechtpartij ontstond. Toen de politie ter plaatse kwam was de grootste groep reeds gevolgen. Bij een zoektocht werd een vluchtende scooter gespot met 3 jongeren, waardoor de agenten de achtervolging inzetten. 2 vielen van de scooter en 1 van hen brak hierbij een been. Beide heren werden direct gearresteerd. De derde jonge man die op de vlucht sloeg wilde bij een volgend stopteken hieraan geen gehoor geven. Pas toen de politie waarschuwingsschoten loste gaf de 18-jarige Wijchenaar zich gewonnen.

Voor wie het verhaal al kende is helder dat ik bepaalde elementen niet heb verteld, en er lokale informatie aan heb toegevoegd wat elders niet in de media te lezen was. Door het hele stuk heen zijn toontjes verwerkt, van "dorpje" tot "gespot". Maar de kracht zat juist in de titel: "In Wijchen weer schietincident politie!".

Ik noem het een schietincident, wat heel wat meer impliceert dan waarschuwingsschoten. Maar ja, er is feitelijk geschoten, daar kan ik niets aan veranderen... Ik koppel dit direct aan de politie, wat ze niet bepaald in het zonnetje zet. Doordat ik "weer" in mijn titel gebruik hint ik naar de reeks incidenten die de afgelopen tijd het nieuws hebben gehaald, en soms zelfs hebben beheerst. "Het is de zoveelste keer". En mijn uitroepteken doet vermoeden "dat ik het zat ben!" en raakt het bijna aan het activistische.

Dit nieuwsbericht is alles behalve mijn bloggende meesterwerk, maar het laat wel zien hoe ik als schrijver controle heb over wat ik schrijf, wat ik wil dat de lezer ontvangt, en hoe. Wat je schept is jouw werk, je signatuur is er zelfs onbewust in verwerkt en het ademt jou. Nu is het bereik van mijn blog niet zo groot als dat van de NOS, dus ligt er bij jullie een nog grotere verantwoordelijkheid om hier bewust en overwogen mee om te gaan. Keuzes. Woordkeuzes. Alles bepaalende woordkeuzes.

 

Om het evidente verschil in boodschap te illustreren lees je hieronder de koppen van de Telegraaf, Omroep Gelderland en politie:

Politie schiet na grote vechtpartij Wijchen

Politie lost schoten bij aanhouding in Wijchen na massale vechtpartij

Drie verdachten aangehouden voor openlijke geweldpleging

De Telegraaf haalt een leuke truc uit. Hier wordt het schietincident direct gekoppeld aan de vechtpartij alsof het elkaar opvolgde en dat het schieten na het vechten is gebeurd. Dat klopt, aan die feiten kun je niets afdoen. Maar hier wordt het onderdeel van de aanhouding ertussenuit gelaten, wat natuurlijk de directe aanleiding van de schoten was, en dus een scheve registratie van de werkelijkheid is. Maar ja, ze zeggen niets incorrects, het klinkt spectaculairder en dat verkoopt beter.

Omroep Gelderland heeft het redelijk neutraal weergegeven. De politie heeft bij de aanhouding van de derde verdachte waarschuwingsschoten gelost. En dat gebeurde na de vechtpartij. Niet al te veel op aan te merken, vlees noch vis.

De politie richt zich in de kop op de 3 boeven, niet op eigen handelen. Verstandig vanuit hun perspectief, zeker in het huidige explosieve klimaat. En juist het verhaal van de politie laat zien hoe ver de boodschappen uit elkaar liggen, terwijl ze dezelfde feiten beschrijven. Spectaculair, neutraal en geminimaliseerd door woordkeuzes.

Beeldkeuzes

Ook het gebruik van afbeeldingen is een krachtige tool. Ik hoop dat de door mij gebruikte afbeeldingen boekdelen spreken. Of dacht u dat dit de meest sympathieke foto van Godfroid was die ik kon vinden? Keuzes. Beeldkeuzes. Alles bepalende beeldkeuzes.

 

 

Het is de toon die de muziek maakt

Beste David Jan Godfroid,

Met dit bericht, een verlengstuk van mijn eerdere blog, hoop ik dat duidelijk is dat uw opmerking slechts feiten weer te geven niet staande blijft na mijn uitgebreide uitleg. Ik vraag u dan ook bij deze of we het eens kunnen zijn dat de toon inderdaad de muziek maakt?

Van daaruit kunnen we weer verder werken, want ook de rest van uw reactie verdient een respons. Daar ben ik dan ook al mee in de weer, dit was slechts een zijsprongetje. Het voorbeeld van Wijchen echter, was zo overduidelijk dat ik deze kans niet voorbij wilde laten gaan in ons gesprek. Want dat is hoe ik het ervaar, een gesprek wat wij voeren, een dialoog. En dat waardeer ik. Mocht u er na mijn uitleg nog niets van snappen wat ik probeer uit te leggen, gewoon zeggen, ik ben geduldig. Als u het pertinent met me oneens bent, gooi het eruit. Zo lang als we ook luisteren naar elkaar kunnen we er alleen maar van groeien.

Geniet van de avond,
De Grijze Duif

Het MH17-monument en de denigrerende toon van David Jan Godfroid (NOS)

Het gebeurt niet vaak dat een journalist reageert op een van mijn berichten op Twitter. Maar vandaag had ik de eer dat David Jan Godfroid van de NOS dat wel deed. Naar aanleiding van een NOS bericht over een op te richten MH17-monument in Grabovo, Oekraïne, zei ik dat ik de toon van de journalist denigrerend en verwerpelijk vond. Hierop volgde zijn reactie: "Welke denigrerende toon precies?". En dit kan ik waarderen, dus licht ik dit graag toe. Dit doe ik door in te gaan op de vrijheid van woordkeuze voor een journalist en een tweetal artikelen over het MH17-monument.

Beste David Jan Godfroid, Ik verwacht geen nieuw NOS-artikel als reactie op mijn beklag, maar een reactie onder dit blog, via Twitter of zelfs een Longtweet zou zeer worden gewaardeerd. Wellicht vind u dat ik helemaal fout denk en heeft u valide argumenten om mijn denkbeeld te veranderen. Enige verdere interactie zou mogelijk vruchtbaar kunnen zijn.

Het is de toon die de muziek maakt

Oekraïne is al geruime tijd het toneel van een geopolitiek schaakspel tussen "Oost" en "West", de koude oorlog opgewarmd tot een laaiend vuur. Dit gebeurt natuurlijk niet door een rechtstreekse confrontatie tussen de Verenigde Staten en Rusland, maar dat gaat via de zogenaamde proxies. De NAVO steunt het westers georiënteerde Kiev en Rusland steunt de separatisten in het oosten van Oekraïne. En de omschrijving van die laatste groep is een duidelijk voorbeeld van hoe woordkeuze van de media bepalend is voor de beeldvorming van de burger.

De  Oost-Oekraïense regio's Donetsk en Loehansk hebben samen 6,5 miljoen inwoners. In mei van 2014 werd daar een referendum gehouden over de onafhankelijkheid van Oekraïne en aansluiting bij Rusland. Volgens de separatisten heeft 89 procent in Donetsk en 96 procent in Loehansk in een referendum voor afscheiding van Oekraïne gestemd. Dit werd niet geaccepteerd door de regering in Kiev en tot op de dag van vandaag wordt daarover een bloedige strijd gevoerd. De woordkeuze om deze "separatisten" te omschrijven is divers.

De ene keer worden het gewoonweg "separatisten" genoemd, alhoewel "Pro-Russische separatisten" vaak de voorkeur geniet. Dat laatste is in mijn ogen vrij opmerkelijk als je beseft dat de regering in Kiev zelden tot nooit de "Pro-Navo regering in Kiev" wordt genoemd. De geopolitieke voorkeur wordt dus niet consequent toegevoegd, maar vooral als bijvoeglijk naamwoord aan de tegenstanders van het Westen vastgeplakt.

Nu wordt niet altijd het woord "separatisten" gebruikt. "Rebellen" is ook een term die met grote regelmaat wordt gebruikt. Maar waar een separatist nog gezien kan worden als een persoon die zich ergens van wil afscheiden met mogelijk een nobele ideologie heeft een "rebel" al direct een negatieve connotatie. Een rebel is recalcitrant, tegendraads, opstandig en niet goed voor stabiliteit en rust. Dus "Pro-Russische rebellen" betekent niet veel goeds...

Waar "Pro-Rusland" zich nog richt op ideologie, is een veel gebruikte term in het Engels "Russian backed separatists", wat "hands-on" inmenging van Rusland impliceert. Het "regime" in Kiev weet het nog bonter te maken, en noemt de separatisten botweg "terroristen".

En hier kunt u zien dat ik het principe van woordkeuze zelf ook toepas, want het "regime" of de "regering" in Kiev komt behoorlijk anders binnen bij de ontvanger van de boodschap. En of het gebruikte woord nu goed of fout is, dat is niet eens belangrijk in deze. Wat ik ermee wil duidelijk maken is dat de journalist verantwoordelijk is voor de woordkeuze, omdat dit van groot belang is voor de lezers. Het is een van de belangrijkste tools die een journalist heeft: woordkeuze.

Feest bij het Algemeen Dagblad

Mogelijk komt mijn afkeurende houding over de toon van Godfroid doordat ik eerst een artikel over ditzelfde onderwerp van het AD had gelezen. Hierin wordt het beeld geschapen van een openhartige en uiterst menselijke Burgemeester Vladimir Berezjnoj, die Nederlanders uitnodigt om daar naartoe te komen en zelf actief meewerkt bij het oprichten van het MH17-monument, ondanks de beperkte financiële middelen. Woordkeuzes als "'Wij willen alles doen om ze te helpen", "Zelf schep ter hand", "hoogstpersoonlijk" en "Ik heb ook gevoelens" dragen bij aan het positieve gevoel wat ik kreeg over het op te richten monument en de effort die erin wordt gestoken. Lof voor de lokale bevolking die, zoals het artikel beschrijft, die het monument betalen.

Minachting bij de NOS

Na het AD artikel las ik de berichtgeving van de NOS, van correspondent David Jan Godfroid. Alleen al de titel liet mijn alarmbellen rinkelen. "Grabovo bouwt nog snel monument voor herdenking MH17". "Nog snel"? Dit schepte bij mij direct een beeld van een afgeraffelde taak. Iets wat niet echt van belang is en geen waarde heeft, maar als verplichting toch nog maar even op het laatste moment is uitgevoerd. Het kwam bij mij binnen als weinig respectvol naar de familie van en de slachtoffers zelf. Ik vroeg me direct af waarom er niet simpelweg gebruik was gemaakt van de kop "Grabovo bouwt monument voor herdenking MH17".

Het artikel lezende werd mijn eerste gevoel bevestigd. Wellicht ben ik een zeurpiet, maar voor mij zit de duivel in de details. Zo staat er direct in de eerste zin: "Een waterpas, een troffel, wat betonnen platen". "Wat" betonnen platen? Waarom niet gewoonweg "betonnen platen"? Het gebruikte woord "wat" staat hier voor weinig, een paar, niet veel, ofwel niet van betekenis, waardeloos. En ook al is dat van de journalist niet zo bedoeld, dat is wel het beeld wat het in me oproept.

En dat woord "wat" komt in het korte item nogmaals terug. Nu bij het omschrijven van het te maken monument. "De burgemeester van het dorp, Vladimir Berezjnoi, vindt dat een herdenking onmogelijk is zonder monument op het heuveltje. Heel bijzonder zal het niet worden, want Grabovo heeft weinig te besteden. Wat graniet, marmer en een tekst."

"Wat graniet, marmer..."

Maar in deze alinea gaat het kleineren door. Ook al kan het zijn dat hier de waarheid wordt gesproken over het dorp en haar inwoners, het is de toon die de muziek maakt...

"Heel bijzonder zal het niet worden, want Grabovo heeft weinig te besteden."

Het spijt me zeer David Jan Godfroid, maar het feit dat de mensen van dit dorp hun beperkt financiële middelen bij elkaar hebben gebracht om überhaupt een MH17-monument op te richten is lovenswaardig. Al hadden ze een kruis van tweedehands hout geslagen en daarop met stift een tekst geschreven dan was dat in mijn beleving al bijzonder geweest. Het gaat er namelijk niet om of het een groot, duur of opzichtig monument wordt, dat is volledig ondergeschikt aan het idee dat dit monument, zonder steun vanuit Nederland, vanuit het hart van de mensen komt. En dat beste David Jan, dát is pas bijzonder... Uit het hart...

Dat Nederland niet heeft bijgedragen, ondanks de wens vanuit Grabovo, wordt niet verwerkt in het geschreven stuk, wel in het bijbehorende filmpje. Een gemiste kans om de (ontbrekende) rol van Nederland bij het oprichten van dit monument onder de aandacht van jullie lezers te brengen. Zonde...

Ook het volgende citaat van de burgemeester draagt bij aan de gecreëerde discutabele reputatie van de man en zijn burgers. "Ik weet nog niet wat erop komt te staan". Ik besef me dat dit de eigen woorden zijn van Berezjnoi, maar in het totaal plaatje draagt het slechts bij aan een negatief imago. Hij geeft duidelijk aan dat de verantwoordelijkheid hiervoor bij anderen ligt, maar het komt over alsof de man de boel niet goed op orde heeft, net zoals het "nog snel" bouwen van het monument. Of moet ik zeggen monumentje?

Want nadat tweemaal het woord "heuveltje" is gevallen verandert het monument uit de titel ineens in "monumentje". Ook dit verkleinwoord draagt weer bij aan de denigrerende toon die ik filter uit het artikel. Verkleinwoorden kunnen veel kracht met zich meebrengen...

De afsluitende alinea draagt wederom bij aan een imago van slechte organisatie en planning, want er wordt ineens in twijfel getrokken of het wel op tijd af zal komen. Was daar bij journalist Godfroid dan enige twijfel over? Immers betrof het slechts een monumenTJE, waar toch wel met 6 man aan werd gewerkt?!

Al met al was de smaak van dit artikel bitter, in tegenstelling tot de lofzang van het AD. Woordkeuzes worden gemaakt door de journalist. De woorden die David Jan Godfroid gebruikte vind ik verwerpelijk door de denigrerende toon. Als ik het verkeerd heb opgevat, het anders was bedoeld of er een andere reden is waarom mijn beklag niet gepast is, dan verneem ik dat graag.

PS het "monumentje" is al af, een dag voor de herdenking...

,,In herinnering van 298 overledenen. Onschuldige slachtoffers van de burgeroorlog''.
AD

De Kroongetuigen - De zaak Dutroux

De Kroongetuigen spit in een tweeluik over de zaak Dutroux het dossier uit aan de hand van een reconstructie van de feiten, van het onderzoek én van de verhoren van de daders. Op basis van de juridische waarheid en op basis van het materiaal uit het gerechtelijk dossier wordt een zo waarheidsgetrouw mogelijke weergave gebracht van deze gruwelijke moordzaak. Ook de maatschappelijke context en de enorme impact op de samenleving komen ruim aan bod. In de uitzending praten de programmamakers ook met talrijke getuigen die zeer nauw bij de zaak betrokken waren: Walter Denys (gerechtspsychiater), Michel Demoulin (hoofdspeurder), Michel Bourlet (procureur des konings Neufchâteau), Jan Fermon (advocaat Laetitia Delhez), Christian Mormont (gerechtelijk psycholoog Michelle Martin), Jean-Philippe Rivière (advocaat Sabine Dardenne), Ronny Baudewyn (advocaat Marc Dutroux) en de familie Marchal.

 

Kris Hoflack, algemeen hoofdredacteur VTM NIEUWS: “De zaak Dutroux heeft onze samenleving zo ingrijpend veranderd dat we vinden dat we zulke verhalen moeten blijven vertellen. Het is een sereen document met getuigenissen over trieste gebeurtenissen die maatschappelijk en historisch van groot belang zijn geweest.”

 

“We hebben tot het laatste moment ook geprobeerd een vergelijk te vinden met de heer Lambrecks, maar dat is helaas niet gelukt. We betreuren dit zeer. We hebben hem gisteren een aantal concrete voorstellen gedaan, maar hebben hierop geen reactie ontvangen. De heer Lambrecks heeft de voorbije maanden verschillende keren met de programmamakers gepraat en uiteindelijk beslist niet mee te werken. In die periode heeft hij nooit laten verstaan een probleem te hebben dat het programma er zou komen. Dat hij zo kort voor uitzending toch zijn bedenkingen kenbaar maakte, bracht ons in een moeilijke situatie. We hebben zeer veel begrip voor de bekommernissen van de heer Lambrecks en voor de gruwelijke zaken die de slachtoffers van Dutroux en hun nabestaanden overkomen zijn. Maar we begrijpen ook de andere getuigen die wél graag wilden dat we de reportage zouden tonen, omdat ze willen dat deze episode uit onze geschiedenis nooit meer wordt vergeten.”

 

De Kroongetuigen over de zaak Dutroux zal vanavond, donderdag 27 november (2014), uitgezonden worden. Het tweede deel van de reportage is voor volgende week donderdag.

Marc Dutroux is meester-manipulator  

Marc Dutroux misbruikte zijn slachtoffertjes niet alleen seksueel, maar onderwierp hen ook aan psychologische terreur. Op basis van de informatie die hij in krantenartikels vindt, liet hij Sabine Dardenne geloven dat hij in contact stond met haar ouders. “In de artikels waarin stond dat het meisje verdwenen was, stond ook dat haar vader een oud-politieagent was en haar moeder een verpleegster”, zegt Jean-Philippe Rivière, de advocaat van Sabine. “Zo liet hij haar geloven dat hij in contact stond met haar ouders.” Volgens gerechtspsychiater Walter Denys is Marc Dutroux een meester in manipuleren. “Hij is zeer goed in staat om te verleiden om iets te verkrijgen. Van iemand houden, interesseert hem niet, maar iets verkrijgen wel.”

Martin hielp meisjes niet "uit angst"
       

Michelle Martin, de echtgenote van Marc Dutroux op het moment van de feiten, had meermaals de kans om Julie en Melissa te helpen terwijl haar man in de gevangenis zat. Na twee maanden beslist Martin uiteindelijk toch om naar de kelder van het huis te gaan met een zak eten voor de kinderen. Maar wanneer ze die aan de meisjes wil geven, trekt ze de deur van het hok uit de haak. Ze barricadeert de deur en vlucht.
Aan de speurders verklaart ze dat ze daarna nooit meer teruggegaan is naar de kelder. Om de vier dagen ging ze wel naar het huis om de honden eten te geven. "Ik wou niet medeplichtig zijn", zegt ze. "Ik wou die kinderen wel helpen, maar ik was bang." Ze zegt ook dat ze waanbeelden ziet. "Voor mij waren het wilde beesten die hun plaats hadden ingenomen, die me zouden aanvallen."